Lepsze zapamiętywanie zadań niedokończonych to tzw. efekt Zeigarnik.
Grupa studentów otrzymała do wykonania zadania. Połowę z nich wykonano w całości, drugą przerwano. Następnie poproszono uczestników by wymienili wszystkie czynności, które wykonywali. Okazało się, że zadania niedokończone były wymieniane częściej niż zakończone.
Kurt Lewin wyjaśnia to, tym że przy podejmowaniu, każdej nowej aktywności wytwarza się pewien rodzaj napięcia psychicznego, które trwa aż do jej zakończenia. Często w książkach rozdział kończy się w trakcie trwania jakiejś sytuacji. To "niedokończenie" powoduje, że i lepiej pamiętamy treść, i odczuwamy potrzebę otrzymania zakończenia.
Przykładem reintegracji jest sytuacja, w której przechodzimy z jednego pokoju do drugiego, by coś przynieść, ale zapominamy, po co przyszliśmy. Wracamy w to samo miejsce, powtarzamy te same czynności, które towarzyszyły zapamiętaniu i natychmiast przypomina nam się, o co chodziło.
Pamięć funkcjonuje lepiej, gdy warunki w których się uczymy, występują także w chwili, gdy chcemy przyswojone wiadomości odtworzyć. Zasada ta przemawia na korzyść uczenia się w stałych miejscach i o stałych porach.
Każdy materiał, by go dobrze opanować powinniśmy traktować jako całość a nie jako zbiór fragmentów.
I tak, np. ucząc się wiersza powtarzamy go w całości a nie po jednej zwrotce. Metoda uczenia się fragmentami wymaga potem dodatkowej pracy nad scalaniem materiału.
Kilkakrotnie czytamy całość od początku do końca, mówimy zapamiętane fragmenty z pamięci i tak aż opanujemy wszystko.
Gdy uważamy, że coś dobrze już zapamiętaliśmy warto powtórzyć to jeszcze parę razy.
W pewnym doświadczeniu studentom polecono nauczyć się rzeczowników, 1 grupa powtarzała listę, aż się nauczyli, 2 grupa dodatkowo poświęciła połowę czasu nauki zasadniczej na utrwalenie wiadomości, tzn. jeśli nauczenie zajęło im 10 min. to kolejne 5 przeznaczyli na jego powtórzenie.
Po 2 tygodniach studenci z 2 grupy pamiętali ponad czterokrotnie więcej od swoich kolegów z grupy 1.
Zasada utrwalania jest podstawą metody zapamiętywania nazwisk.
Wielokrotne czytanie nie jest najlepszą formą nauki. Wykorzystuje się tylko wzrok. Głośne powtarzanie materiału lub omawianie go z drugą osobą da lepsze efekty, podobnie jak robienie notatek, porządkowanie ich. Włączamy wtedy zmysł słuchu i pracę mięśni.
Pokazują to eksperymenty.
Studenci zapamiętywali, a następnie odtwarzali krótkie biografie. Gdy czas na naukę poświęcili na samo czytanie, zapamiętali 42% materiału, gdy więcej na powtarzanie i przemyślenie - 62%. W innym eksperymencie z nauką słówek, głośna nauka okazała się bardziej skuteczna niż wielokrotne czytanie bez powtarzania na głos.
Wyobraź sobie, że chcesz wykupić 10 lekcji na kursie prawa jazdy a nie masz własnego samochodu więc nie będziesz mógł ćwiczyć między lekcjami. Chodzi Ci o jak najefektywniejsze opanowanie umiejętności prowadzenia samochodu. Czy lepiej będzie wybrać 1 lekcję w tygodniu przez 10 tygodni, czy 1 lekcję dziennie przez 10 dni?
Zasada rozłożenia nauki w czasie przemawia tu za wyborem opcji 2. Po tygodniu przerwy umiejętności nabyte podczas jednej lekcji ulegną zapomnieniu. Natomiast codzienne lekcje zapewnią ich ciągłe odświeżanie i utrwalanie, dopóki umiejętności nie zostały zapomniane.
pokazuje eksperyment.
Dwie grupy uczniów poproszono o zapamiętanie następujących cyfr:
691316202327
303437414448.
Pierwszą grupę poinformowano, że liczby utworzone są wg pewnego klucza, odkrywając go zapamiętają oba ciągi liczb.
Zasada polega na tym, że kolejne liczby otrzymujemy przez dodanie na przemian cyfr 3 i 4, np. 6+3=9; 9+4=13 itd.
Drugiej grupie polecono nauczyć się liczb, rozdzielonych na bloki:
691 316 202 327
303 437 414 448.
Po trzech tygodniach okazało się, że 23% osób z pierwszej grupy potrafiło przypomnieć sobie liczby, z drugiej grupy nikt.
W pewnym eksperymencie czytano przez radio teksty specjalnie przygotowanie w dwóch wersjach. W pierwszej prezentowano materiał bez powtórzeń, w drugiej ważne informacje zostały powtórzone kilkakrotnie. Po odczytaniu każdego tekstu badani odpowiadali na pytania.
Wniosek do jakiego doszli autorzy eksperymentu: Powtarzanie ułatwia zrozumienie i zapamiętywanie.
Brak koncentracji może wynikać z przejmowania się różnymi problemami.
Gdy wypełniają nasze myśli trudniej skupić się na innym zadaniu, zgodnie z zasadą nie można zajmować się dwiema sprawami jednocześnie.
Każdy, kto pragnie poprawić swoją koncentrację, powinien stawić im czoła.
Czy do lepszej koncentracji potrzebne jest rozluźnienie czy napięcie?
Z jednej strony istnieje teoria, że skupieniu sprzyja zrelaksowana pozycja siedząca. Z drugiej strony Jacobsen twierdzi, że aktywność umysłu zmniejsza się, w miarę jak postępuje rozluźnienie mięśni. Spór o to rozstrzygnął Courts, przeprowadził eksperyment, w którym studenci uczyli się sylab, jednocześnie ściskając dynamometry. Okazało się, że niewielki stopień napięcia poprawia proces przyswajania wiedzy, ale większy obniża tę zdolność.
Rzeczy, które naprawdę nas interesują, zapamiętujemy bez wysiłku.
Jeśli natomiast musimy zajmować się czymś, co nas nie interesuje, możemy poprawić swoją koncentrację, wzbudzając w sobie zainteresowanie autosugestią: "To mnie interesuje i zapamiętam to".
Zależność koncentracji od zainteresowania tematem ilustruje przykład chłopca, który pasjonuje się dinozaurami. Bez trudu je rozpoznaje.
Nawyk jest ogromną siłą, należy więc tworzyć nawyki sprzyjające koncentracji. Oznacza to, że powinniśmy wyrabiać w sobie nawyk koncentracji przez sprowadzanie uwagi na to czym aktualnie się zajmujemy, za każdym razem, gdy nasze myśli zaczynają błądzić.
Pomocne może być też siadanie do pracy o stałej porze i w stałym miejscu.
- nawyk fantazjowania
- brak zainteresowania przedmiotem
- zbyt słabe (zbyt silne) napięcie mięśniowe
- zmartwienia, odciągające uwagę od tego co chcemy zapamiętać
Theodore Roosvelt podczas przyjęcia pożyczył książkę od pewnego dyplomaty. Pod koniec wieczoru oddał ją, z krótkim komentarzem. Właściciel książki poczuł się urażony, sądząc, że prezydent jej nie przeczytał. Tymczasem prezydent posiadał umiejętność szybkiego czytania i na przyjęciu opuścił na jakiś czas gości, by zapoznać się z jej treścią.
Dyplomatę potem zaprosił do swojego gabinetu i szczegółowo omówił treść książki.
Dziecko uczy się przez obserwację...
Uczy się, pozostawione samo przed telewizorem, tabletem albo pod opieką osób o niesprawdzonych kwalifikacjach pedagogicznych, a niekiedy i moralnych.
Tylko nasza obecność nauczy dziecko wartości, które chcemy mu przekazać.
Najłatwiej zapominamy wszystko to, co budzi w nas niepokój i burzy nasze poczucie wartości (represja).
Wynika stąd, że jeśli się czegoś uczymy, powinniśmy skojarzyć to z czymś przyjemnym, np. łatwiej zapamiętamy nazwę hotelu lub innego miejsca, gdy kojarzy nam się z udanymi wakacjami.
Wiedzą o tym specjaliści od reklamy.
To uczucie przyjemności, gdy w grze by przejść na wyższy poziom, klikasz w logo firmy pomoże Ci lepiej ją zapamiętać.
Zapominanie związane jest nie tylko z upływającym czasem, ale zależy od tego co się w tym czasie dzieje (interferencja).
Zapominamy więc coś, czego się wcześniej nauczyliśmy, ponieważ później przyswoiliśmy coś innego (hamowanie retroaktywne). Albo to co nauczyliśmy się kiedyś, utrudnia to co, chcemy nauczyć się teraz (hamowanie proaktywne).
Przyswojony materiał, jeśli stale nie odświeżamy go w pamięci, zostaje zapomniany w ciągu kilku dni (krzywa Ebbinghausa).
Wiedzą o tym specjaliści od reklamy i zdarza się, że tę samą reklamę widzimy w TV 2-3 razy w ciągu jednego wieczoru, by jak najsilniej oddziaływała na nasz umysł.
Sztuka zapamiętywania to przede wszystkim sztuka skupiania uwagi.
Uwaga jest dla umysłu tym, czym ogniskowanie obiektywu dla aparatu fotograficznego. Jeśli ogniskowa nie została właściwie ustawiona, zdjęcie wyjdzie nieostre. Podobnie z pamięcią, nie można spodziewać się dokładnego przywołania faktów, jeśli nasz odbiór nie był wyraźny. Dobra pamięć zależy więc od koncentracji na rzeczy (można myśleć tylko o jednej rzeczy jednocześnie), która ma zostać zapamiętana.
Siedzenie to nowe palenie. James Lewin
A teraz wstań - ruch, to naturalna potrzeba naszego organizmu.
Badania pokazują, że brak snu wpływa niekorzystnie na poziom wykonywania zadań.
Ludzie niewyspani mają tendencję do robienia większej ilości pomyłek, typu "pominięcie", wydłuża się czas podejmowania decyzji, znużenie zadaniem...
Personel i zarządzanie 7/2017
Niedobory snu mają negatywny wpływ na zdolność do utrzymania uwagi, przez co wykonanie danej czynności zabiera nam więcej czasu. Zmniejsza się też wielkość i szybkość pamięci roboczej. To przekłada się na nasze myślenie i przetwarzanie informacji. Częściej zapominamy, co mamy do zrobienia, nie jesteśmy w stanie zapamiętać docierających do nas informacji, jesteśmy mniej uważni na to, co dzieje się w naszym otoczeniu. Pogarsza się nasza zdolność uczenia się nowych rzeczy, gorzej wypada odtwarzanie zapamiętanych wcześniej informacji.
Słowem - pracujemy wolniej. Personel i zarządzanie 7/2017
osobom będącym w wieku 26-64 lata rekomenduje się 7-9 godzin snu.
Badania pokazują, że sen krótszy niż 6 godzin i dłuższy niż 10 godzin dla tej grupy wiekowej jest niekorzystny.
(Amerykańska Fundacja The National Sleep Foundation, 2015)
człowiek niewyspany zachowuje się jak po spożyciu alkoholu.
Badania pokazują, że 4-godzinny sen, czyli 20 godzin czuwania powoduje obniżenie sprawności psychomotorycznej równej posiadaniu 1% alkoholu we krwi.
Jednym z kluczowych czynników odpowiadających za poziom naszej energii jest nawodnienie.
Samo pragnienie jest już objawem odwodnienia, a odwodnienie na poziomie 3 proc. to spadek wydajności o 30 proc.
Zapominając o uzupełnianiu płynów szybciej odczuwamy zmęczenie, spadek koncentracji czy ból głowy.
Personel i zarządzanie 7/2017
... skupienie się na oddechu.
Relaksacyjny oddech jest długi i spokojny. Możemy oddychać licząc w myślach do 3 i wydychać licząc do 5, a jeśli czujemy, że nasze myśli "odpływają" skupiamy się ponownie na powietrzu wpływającym do płuc i wypływającym z nich.
Wysiłek fizyczny pozytywnie wpływa na układ immunologiczny.
Dzięki wysiłkowi o umiarkowanej intensywności rośnie liczba granulocytów oraz limfocytów, czyli rośnie nasza odporność na infekcje.
Personel i zarządzanie 7/2017
Pamięć do twarzy i nazwisk (od 60:16 do 60:31) pozwoliła asystentce Mirandy Priestley ("Diabeł ubiera się u Prady" od 1:03:37 ) wybrnąć z niezręcznej sytuacji na przyjęciu.
Amerykańscy badacze przebadali ponad 100 osób powyżej 60 r.ż. by sprawdzić, czy można odwrócić powszechnie występujące w tym okresie zmniejszenie się hipokampu. Badanych podzielono na 2 grupy. Grupa eksperymentalna wykonywała ćwiczenia aerobowe (spacer, jazda na rowerze, taniec, pływanie...) a grupa kontrolna statyczne ćwiczenia rozciągające; obserwacje prowadzono przez rok. W grupie eksperymentalnej zaobserwowano powiększenie się hipokampu o 2 %, natomiast statyczne ćwiczenia nie zapobiegają zmniejszaniu się objętości hipokampu. Hipokamp jest niezwykle ważnym ośrodkiem naszej pamięci. Ubytki w obszarze hipokampu obserwuje się w chorobach demencyjnych. Charaktery 8/2017
Dobra pamięć może uchronić nas przed stratą np. dokumentów.
Pewien mężczyzna zanim wsiadł do samochodu położył teczkę z dokumentami na pokrywie bagażnika. Następnie odjechał zapominając o teczce, która spadła i zginęła.
Czyjaś dobra pamięć może uratować komuś życie.
Dobra pamięć człowieka, który przeczytał artykuł o sztucznym oddychaniu metodą usta-usta pozwoliła później uratować dziecko, które wpadło do wody.
Przywrócił dziecku przytomność, stosując zapamiętaną technikę.
